آموزش میناکاری اصفهان

هنرمیناکاری هنری ست با پیشینه ی پنج هزار ساله که برای زینت بخشیدن به ظروف و زیوالات استفاده می شده است .

اگر به دنبال هدیه ای شیک برای عزیزانتان هستید جهت خرید آنلاین میناکاری اصفهان کلیک کنید .

ابزارهای مورد نیاز میناکاری عبارتند از :

1- ورقه (آهن ، برنج ، مس ،طلا ، ورشو) به دلیل چکش‌خوارگی بیشتر و اکسید نشدن در دمای ذوب مینا ، به صورت معمول از طلای ناب استفاده می‌ شد  . 
2- هاون
3- ماده آبگینه ای مینا           
4- کاغذ کپی         
5- چکش
6- سندان
7- گیره
8- اره کمانی و اره فلز بر      
9- قیچی فلز بر      
10- قلم مو 
11- رنگها (گیاهی، معدنی یا فلزی) 
12 - کوره
13- سیلیس، کربنات، سدیم، پتاسیم، آهک، قلع و سرب 

برای ساخت محصول مینا ، تهیه زیرساخت به دو روش زیر تهیه می‌شود :

روش خم‌ کاری                 

در روش خم کاری  قالب مخصوص بشقاب، گلدان یا هر شیء دیگر را بین قالب و گیره دستگاه قرار می‌دهند. ‌‌هنگام چرخیدن ورقه با میله‌ای که سر آن گرد است، وزنه را با فشار بر قالب خم می‌کنند .
روش چکش‌ کاری 
در روش چکش کاری بدون استفاده از قالب و با استفاده از چکش ومیل قلوه و انبر و سندان محصول را به شکل های مورد نظر تهیه می‌کنند و پس از هر بار چکش کاری ، قطعه را درون آتش قرار می‌دهند و مجدد آن را چکش‌کاری می‌کنند تا به شکل مورد نظر درآید. 

مرحله ی دوم آموزش میناکاری برداشتن آلودگی‌های مختلف از سطح زیرساخت است. ‌‌ابتدا باید سطح فلز کاملا تمیز باشد تا لعاب مینا بهتر بچسبد . ‌ حتی اگراثرانگشت هنرمند بر زیرساخت باقی بماند ، حتی چربی سطح انگشت از ارتباط مستقیم لعاب با بدنه  جلوگیری می کند و در لعاب بریدگی بوجود می آورد .
برای تمیز کردن سطح مینا از روش های مختلفی استفاده می کنند :
1- محصول مورد نظر را درون مخزن شیشه‌ای  که متناسب با ابعادش باشد قرار می دهند و دورن آن ترکیبی از نمک و سرکه می ریزند و یا اینکه روی محصول مستقیما سرکه می ریزند و سپس نمک می اشند و با یک برس سیمی رویش می کشند . 
2- استفاده از جوهر گوگرد : محصول مورد نظر درون محلول گرم اسید سولفوریک رقیق شده  قرار می گیرد . اگر شیء  مورد نظر بیش از حد لکه داشته باشد ، آن را درون اسیدسولفوریک غلیظ قرار می‌دهند و بوسیله ی برس سیمی آن را تمیز می‌کنند. ‌‌سپس با آب محصول را شست‌ وشو می‌دهند تا کاملا از اسید پاک شود .
3- استفاده از الیاف فلزی ، صابون، سمباده ، آب نمک: در پایان کار شیء پاک شده را با آب تمیز شست و شو می دهند  و توسط خاک اره آن را خشک می‌کنند . ‌‌سپس قبل از لعاب‌کاری با هوای فشرده کمپرسور، آن را از گرد و غبار پاک می‌کنند. 

آماده سازی لعاب مرحله ی سوم میناکاری است ،  پودر لعاب غیر محلول است و حجم زیادی دارد به همین دلیل به تنهایی نمی تواند مورد استفاده قرار گیرد به همین منظور از محلولی مانند به دانه استفاده می کنند تا بتوانند ذرات لعاب را در آب رقیق کنند .

لعاب کاری مرحله ی چهارم میناکاری است که به دو روش انجام می گیرد :

- اسپری با پیستوله: لعاب به وسیله پیستوله در اتاقکی که به آن اتاقک اسپری گفته می‌شود، روی زیرساخت پاشیده می‌شود. ‌‌این اتاقک  به سیستم تهویه مناسب مجهز است تا اسپری‌کننده از ذرات معلق لعاب در هوا که سمی هستند در امان بماند . مقداری از لعاب در این روش  هدر می‌رود .
- روش غرقاب یا دستی : در این روش لعاب را روی محصول مورد نظر می‌ریزند تا تمام سطح آن پوشانده شود . در روش دستی ازهدر رفتن لعاب جلوگیری می شود و از نظر بهداشتی و اقتصادی ارجح تر از روش قبلی می باشد .
بعد از لعاب‌کاری ، محصول  لعاب ‌زده شده را باید  در فضایی دور ازگرد و غبار در کنار کوره و یا در گرم خانه قرار دهند  و قبل از قراردادن محصول در کوره، مجددا با هوای فشرده غبارروبی می کنند .

یکی دیگر از مراحل آموزش میناکاری پخت لعاب است ، بعد از خشک شدن کامل لعاب و پاک شدن تمام گرد و غبارها مرحله ی پخت لعاب شروع می شود . در هنگام پخت لعاب حرارت کوره 900 درجه است و فرایند پخت معمولا 2 تا 3 دقیقه طول می کشد و زمانی که سرخی موردنظر به دست آمد شی را از کوره خارج می کنند و در کنار کوره می گذارند تا سرد شود .
 صنعت گران قدیمی به تجربیات و شواهد بسنده می ‌کنند و از دماسنج استفاده نمی کنند . ‌‌در این هنگام لعاب به رنگ زرد نخودی در می آید و با کم شدن حرارت به تدریج سفید می شود .
مرحله ی ششم آماده سازی رنگ است ، رنگ های نسوز در قدیم  برای نقاشی روی زمینه ی مینا استفاده می شدند و از پودر اکسید فلزات تشکیل می شدند اما امروزه از پودرهای رنگ آماده استفاده می شود .  
برای آماده کردن این گونه رنگ ها باید صمغ عربی را در آب با گلیسیرین مخلوط  کنند ، و بعد از اینکه پودر رنگ مورد نظر بر شیشه چکانده شد ، رنگ را آماده می کنند و از ان استفاده می کنند . مخلوط صمغ عربی و گلیسیرین به عنوان حلال رنگ عمل می کنند .

مرحله ی هفتم انتقال طرح بر لعاب است ، برای این کار هنرمند میناساز ، طرح مورد نظرش را که معمولا گل و مرغ ، شکارگاه و صورت سازی و نقوش ختایی واسلیمی است را روی کاغذ می آورد و سپس کار سمباده کاری یا سوزن کاری را انجام می دهد . در نهایت با خاکستر یا دوده طرح را روی قلعه لعابی اجرا می کند.

 
مرحله ی هشتم نقاشی است که با قلم گیری آغاز می شود ، در ابتدا قلم گیری خطوط اصلی طرح انجام می گیرد و سپس رنگ آمیزی بخش های دیگر انجام می شود . همین طور می توان در ابتدا طرح را رنگ آمیزی کرد سپس دورش را قلم گیری کنند .
نکته ای  که  حائز اهمیت است این است که : رنگ سفید در رنگ های مینایی وجود ندارد و اگر جایی استفاده از رنگ سفید ضرورت پیدا کند ، هنرمند میناکار با مهارت خود از سفیدی لعاب زمینه استفاده می برد و یا اینکه بعد از نقاشی با قلمی نوک تیز رنگ را از زمینه برمی‌دارد تا رنگ سفید برای  لعاب ظاهر شود. اگر در طرح مورد نظر، رنگ طلایی باشد ، در این مرحله آب طلا را اضافه می کنند .  
در مرحله ی نقاشی ، اگر از روغن هایی مثل اسطوخودوس و گلیسیرین استفاده شود باید شی را روی شعله ی ملایم یا اجاق برقی قرار دهند تا روغن آن به صورت دود خارج شود و از بین برود ، زیرا اگر روغن از بین نرود سطح مینا به صورت آبله گون می شود و منافذی روی آن ایجاد می شود .

مرحله ی نهم پخت نقاشی می باشد ، بعد از اینکه نقاشی روی لعاب انجام شد  مجددا باید  قطعه را در کوره تحت حرارت  بین 600 تا 750  درجه سانتی گراد  قرار داد . در صورتیکه در رنگ آمیزی از طلا استفاده شود  حداکثر دما باید 450 سانتی‌گراد باشد ، چون در دمای بالاتر، طلا از بین می رود .
نکته ای که هست  حرارت دادن مینا به خصوص  در مرحله پخت نقاشی باید با دقت زیادی انجام شود ؛ اگر حرارت کوره یا زمان حرارت دادن بیشتراز حد باشد ، باعث می شود رنگ  جاری شود و یا به داخل لعاب اولیه مینا نفوذ کند .
 همچنین اگر حرارت و دما پایین تر از حد باشد ، رنگ به درستی  پخته نمی‌شود و بعد از پخت به راحتی از روی لعاب پاک می شود و یا کدر می شود . ‌‌بعد از تمام شدن پخت کار نقاشی مینا ، روی آن را با لعاب شفاف می‌پوشانند و دوباره می‌پزند   .
لعاب به درستی نمی تواند پایه ی اشیاء مینایی و لبه دهانه ظروف مختلف و بشقاب و گلدان را بپوشاند و ظاهر بدی به آن می دهد . به منظور رفع این عیب از زه های برنجی و نقره ای استفاده می کنند .

آموزش میناکاری اصفهان 

در اصفهان و یا شهرستان های دیگر صنایع دستی و هنر میناکاری آموزش داده می شود .
اگرعلاقه مند به هنر میناکاری اصفهان هستید  و به دنبال کلاس آموزش میناکاری در اصفهان هستید کلیک کنید .